Artikel te lezen via inct

Artikel te lezen via inct

Artikel te lezen via inct

‘Ga jij protesteren op de Dam?’ ‘Ja, ik kom wel even een biertje drinken.’ ‘Wie neemt de bubbels mee?’ Toen het vorige kabinet de bezuinigingen in het hoger onderwijs aankondigde, stond Facebook vol met dit soort berichten. Demonstreren met champagne. Dat zal ze leren in Den Haag om van het geld van de studenten af te blijven, dacht ik.

Recenter vulde de Dam zich met demonstranten die hun ongenoegen tegen gentechbedrijf Monsanto kenbaar maakten. Daar hoorde een vriendin van me iemand zeggen dat hij zijn hoofd af en toe op dit soort gelegenheden moest laten zien, dat was goed voor zijn imago. Als we al in Nederland de straat op gaan om onze mening te uiten, is dat dan voor de gezelligheid en het creëren van onze identiteit?

Eerlijk is eerlijk, zelf sta ik nooit met spandoeken te zwaaien. Het is niet dat het me aan idealen ontbreekt, maar je zal me niet snel tussen een groep demonstranten vinden. In Nederland heb je naar mijn idee veel mogelijkheden om deze idealen te verwezenlijken. Er is een overvloed aan politieke partijen, inspraakgroepen en organisaties die opkomen voor je rechten wanneer dat nodig is. Daarnaast hebben we de vrijheid om ons leven in te vullen zoals we dat zelf willen. Misschien wat bureaucratisch, maar het zijn wel de voordelen van onze democratie.

Dat je door een land democratisch te noemen de burgers niet altijd tevreden houdt, bleek de afgelopen maanden in Turkije. Eind mei ontaarde een betoging tegen het kappen van bomen in Istanbul in massale demonstraties, waarvan het einde nog niet in zicht is. Waar komt deze volksopstand vandaan? Daarover sprak ik met Karin Schuitema en Maaike Wentink. Voor werk en studie wonen ze allebei in Istanbul. In de buurt van het Taksimplein, het centrum van de demonstraties.

Hoe is het daar op dit moment?

‘Na een paar weken van sluiting is het Gezipark dit weekend weer opengegaan. Mensen maakten gelijk van de gelegenheid gebruik om samen te komen in het park. Dit was kennelijk niet de bedoeling, want de politie heeft iedereen weer het park uitgejaagd. Inmiddels zijn ze weer uitgegast.’

Uitgegast?

‘Ja, gassen is hier een werkwoord. Traangas dat wordt ingezet tegen demonstranten, is onderdeel van het dagelijks leven geworden. Er worden zelfs gasfestivals georganiseerd en mensen gaan met een gasmasker en duikbril op biertjes drinken. Er worden grappen gemaakt als ‘heb jij nog gas gegeten’ en ‘van een beetje gas is nog nooit iemand dood gegaan’. Met deze humor, die een grote rol speelt bij de protesten, proberen ze de situatie dragelijker te maken. Humor en creativiteit zijn de sterkste wapens van de demonstranten, want uiteindelijk is traangas een groot gevaar voor de gezondheid. Het gerucht gaat dat er chemicaliën in zitten. Hoe raar het ook klinkt, je proeft inderdaad verschil tussen soorten gas. Van sommige word je echt ziek: misselijk, hoofdpijn en griepachtige verschijnselen.’

Lopen jullie dan de hele tijd met gasmaskers rond?

‘In het begin gebruikten we nog wel stofmaskertjes, maar nu moeten we wat voorzichtiger zijn. Premier Erdoğan geeft namelijk onder andere ‘buitenlandse krachten’ de schuld van de opstanden. Daarom wil je als buitenlander niet te veel opvallen en dat doe je wel als je met maskers rondloopt. Dus nemen we ondanks het warme weer nu altijd een sjaal mee. Je kunt je er geen voorstelling van maken als je in Nederland woont hoe het is om bang te moeten zijn voor de politie. Dat ze je opjagen met waterkanonnen en traangas.’

Waardoor is volgens jullie deze massale opstand ontstaan?

‘De AKP, de partij van Erdoğan, zit al langer in het stadsbestuur van Istanbul. Sinds 2002 maken zij ook deel uit van het nationale bestuur, waardoor de band met Istanbul heel hecht is. Veel veranderingen in de stad worden doorgevoerd zonder dat de bevolking daarvan op de hoogte is. Er verschijnen winkelcentra uit het niets. In het stadscentrum worden stadsvernieuwingsprojecten uitgevoerd waardoor de lage inkomensgroepen naar de randen van de stad worden gedreven. Eerder waren er al protesten in verschillende wijken van de stad, maar die stonden los van elkaar. De opstand tegen het kappen van bomen heeft meer losgemaakt.

Veel Turken maken zich zorgen over de bemoeienis van de overheid met hun privéleven. Er is een alcoholverbod ingesteld in de avonduren en als je een abortus wilt laten plegen of de pil slikt wordt je familie ingelicht. Allemaal wetten die Erdoğan uit naam van religie heeft ingevoerd. Dat gaat in tegen het gedachtegoed van het kemalisme, dat de ideologische achtergrond van de oppositiepartij CHP is.

De grondlegger hiervan, Kemal Atatürk, heeft van Turkije een seculiere staat gemaakt. De regering van Atatürk drong het Ottomaanse verleden naar de achtergrond, maar deze wordt door de AKP nu juist naar voren geschoven. Door Atatürk een dronkaard te noemen en monumenten uit zijn periode van ondergeschikt belang te maken, beledigt Erdoğan de aanhangers van de oppositie. Daarmee versterkt hij de verdeeldheid onder de bevolking. Nu komen juist groepen, met verschillende politieke, ideologische en religieuze overtuigingen samen om te demonstreren. Niet alleen in Istanbul, maar in heel het land.’

Waarom nu wel?

‘Veel Turkse burgers zijn vaak niet op de hoogte van wat er zich afspeelt op verschillende plekken in hun eigen land. De macht die Erdoğan naar zich toe trekt, is voor veel Turken beangstigend. Er is een grote mate van censuur op de media en er worden journalisten opgepakt. Op het moment dat de demonstraties in Gezipark en op het Taksimplein plaatsvonden, zond de Turkse CNN beelden van pinguïns uit. Om te weten wat er gebeurt, moeten we de sociale media volgen.

We spraken met Koerden die ons vertelden dat de Turkse bevolking in gebieden buiten Oost-Turkije, door de wijze waarop de politie momenteel ingrijpt, eindelijk ziet hoe de Koerden jarenlang onderdrukt worden. Alle puzzelstukjes komen samen, met als gevolg deze uitbarsting van protesten. In het park zijn de verschillende groepen één. Er worden forums en discussies georganiseerd waarin iedereen kan meepraten. De regering weet zich geen raad met deze vreedzame protesten en misschien reageren ze daarom met machtsvertoon.’

Hoe verder?

‘In een groot land als Turkije, waar veel verschillende groeperingen samenleven, zal er altijd verdeeldheid bestaan, maar onder de bevolking is er nu wel een gesprek tot stand gekomen. Tot aan de verkiezingen in 2014 zullen de demonstraties waarschijnlijk voort blijven duren. Daarna is het afwachten. Er worden in de toekomst misschien nieuwe politieke partijen opgericht, maar dat heeft tijd nodig. De kans dat het leger een coup pleegt is niet heel groot, dit is een opstand van het volk. Zoals iemand hier laatst zei, “Al gebeurt er nu niks meer, er is toch al iets veranderd. Het volk is opgestaan.”

De klimaat-alarmbellen zijn weer aan het rinkelen geslagen. Het onlangs verschenen IPCC-rapport wijst ons nogmaals op de opwarming van de aarde en de verantwoordelijkheid van de mens hierin. Op het land mogen we de afgelopen jaren dan niet zoveel merken van temperatuursverschillen, uit het rapport blijkt dat de temperaturen in de oceanen behoorlijk stijgen en dat dit één van de belangrijkste punten is waar we ons zorgen over moeten maken. Klimaatwetenschapper bij het KNMI, Wilco Hazeleger, vertelt over de gevolgen van het opwarmen van de oceanen.

INTERVIEW – Hoe staat u als wetenschapper tegenover de uitkomsten van het IPCC-rapport?

‘Uit metingen kunnen we duidelijk zien dat de oceanen opwarmen. Hierdoor zet het water uit en stijgt de zeespiegel. Dit is ook terug te zien in de gegevens die we van satellieten ontvangen. Je meet het, dus je ziet het. De oceanen maken onderdeel uit van het grotere geheel en op dit moment is de warmte-inhoud hiervan de beste maatstaf voor de toestand van het klimaat. Op de langere termijn zullen ijskappen smelten en gaat dit van invloed zijn op de energiehuishouding op aarde. Er is nu alleen iets bijzonders gaande. De atmosfeer warmt de afgelopen tien á vijftien jaar niet op, maar de oceanen wel en dan met name het gebied tussen 700 en 2000 meter diep.’

Wat is hier de verklaring voor?

‘De atmosfeer is chaotisch, oceanen hebben cycli van een aantal jaren en stromingen zijn aan veranderingen onderhevig. Je kan zeggen dat de oceaan sloom is en er een geheugen in zit. Vanaf midden jaren ’70 tot eind jaren ’90 van de vorige eeuw stegen de temperaturen op aarde aanzienlijk harder dan de afgelopen periode. Dit kan verband houden met de invloed van oceanen op het klimaat, maar dit verband is zeker niet lineair.’

Welke gevolgen hebben deze klimaatveranderingen?

‘Dat is wereldwijd heel verschillend en daar kan ik alleen maar voorspellingen over doen. In Nederland is de afgelopen eeuw de zeespiegel met twintig centimeter gestegen en deze zal verder stijgen. De neerslag gaat toenemen en dat betekent dat er in de herfst en winter meer regenachtige dagen zullen zijn. Hierdoor moeten we rekening houden met een toename van de afvoer van rivierwater. In de zomer krijgen we te maken met extremere buien en dat heeft vooral invloed op het stedelijk waterbeheer.

In de tropen waar het nu al nat is, zal het natter worden en de subtropen worden nog droger dan dat ze nu al zijn. Voor bijvoorbeeld Zuid-Europa, Noord-Afrika en het zuiden van de Verenigde Staten zal dit beteken dat ze meer met droogte te maken krijgen. Terwijl in een land als Bangladesh, waar men vooral in kustgebieden leeft, de zeespiegel gaat stijgen. Waardoor de invloed van stormvloeden groter zal zijn.’

Is het door deze verschillen lastig om wereldwijd gezamenlijk een plan te maken tegen de klimaatveranderingen?

‘Dat is vooral een politieke kwestie. Ontwikkelingslanden vinden dat de rijkere landen verantwoordelijk zijn voor de vervuiling en dit dus ook moeten oplossen. Daarover zijn nog steeds klimaatonderhandelingen gaande. Het IPCC-rapport wordt gemaakt door wetenschappers en niet door politici, zij lezen wel mee, maar het uiteindelijke rapport komt van de wetenschappers. Het is aan de beleidsmakers wat ze daar mee willen doen.’

In het rapport wordt veel gesproken over waarschijnlijkheden. Over hoe het klimaat er in de toekomst uitziet, maar ook wat betreft resultaten uit het verleden. Hoe komt het dat er zo weinig zekerheden zijn?

‘Geen enkele meting is perfect en je moet rekening houden met onzekerheden. Het is pas recent dat we goede metingen dieper in de oceaan kunnen doen. Ook speelt een rol dat sommige invloeden door de mens veroorzaakt worden en andere natuurlijk zijn. Het is ook niet zo dat we met verschillende scenario’s kunnen experimenteren, want we hebben tenslotte maar één aarde. Daarom maken we gebruik van modelsimulaties, maar die hebben hun eigen tekortkomingen. Het IPCC is een onafhankelijke organisatie en de wetenschappers gaan voorzichtig om met hun uitlatingen.’

Speelt het ook mee dat als we naar het bestaan van de aarde kijken het eigenlijk over een hele korte periode gaat?

‘Ja, het is duidelijk dat sinds de industrialisatie aan het einde van de negentiende eeuw de CO₂ uitstoot enorm is toegenomen. We hebben geen periode in de geologische geschiedenis waar we dit mee kunnen vergelijken.’

Hoe beïnvloedt het rapport uw werkzaamheden?

‘Er is zes, zeven jaar aan het rapport gewerkt, dus de feitelijke informatie kenden we al. Bij het KNMI zijn we nu bezig om een vertaalslag naar Nederland te maken. Mei volgend jaar komen we met scenario’s die voorspelen wat de verwachte klimaatverandering voor Nederland kan betekenen. Deze kunnen dienen als basis voor eventuele klimaataanpassingen.’

Op welke manier zou de wereld volgens u moeten reageren op de uitkomsten van het rapport?

‘Dat is niet aan mij om te beslissen, maar aan de politiek. Als je vindt dat de aarde niet te hard mag opwarmen dan is het noodzakelijk om andere energiebronnen aan te gaan wenden, zoals zonne-energie. Zo niet, dan moet je je aan de klimaatveranderingen aanpassen. Door bijvoorbeeld de dijken te verhogen. We kiezen uiteindelijk zelf onze politici.’

Ik heb niet echt het gevoel dat de opwarming van de aarde een onderwerp is dat erg leeft in verkiezingstijd

‘Nee, we hebben nu te maken met een economische crisis die meer in de belangstelling staat. Obama heeft tijdens zijn laatste verkiezingscampagne in de Verenigde Staten wel aandacht besteed aan het onderwerp.’

Maar op dat moment stormde orkaan Sandy ook over New York en werden Amerikanen geconfronteerd met een natuurramp.

‘Op het moment dat er grote natuurrampen zijn, komt de opwarming van de aarde inderdaad ter sprake en springen politici hier op in. Terwijl dit wetenschappelijk gezien onjuist is. Zo’n ramp bewijst helemaal niks, dat kan ook toeval zijn. Daar zit een verschil tussen wetenschap en politiek.’

Voor de politiek blijft vreemdelingendetentie een problematisch onderwerp. Onlangs kwam staatssecretaris Teeven in zijn toekomstvisie met voorstellen om het huidige detentiebeleid te veranderen. Vreemdelingendetentie is er voor vreemdelingen die niet in Nederland mogen zijn en zo snel mogelijk het land moeten verlaten. Duizenden vluchtelingen krijgen er jaarlijks mee te maken. Hoe gaat ons land hier mee om en hoe is het om als vluchteling achter de tralies te belanden?

REPORTAGE – ‘Vreemdelingendetentie; straf of maatregel?’, was de titel van een lezing van Amnesty International in Den Haag over het onderwerp. De mensenrechtenorganisatie startte in mei van dit jaar de campagne ‘Ik schaam me diep’, om aandacht te vragen voor de volgens hen inhumane detentie van vreemdelingen in Nederland.

Het stel Mohammed Talib (35) en Mollee Thabit (26) weet uit ervaring hoe het is om door Nederland te zwerven. Begin oktober zijn ze verhuisd van de vluchtflat naar de Weteringschans in Amsterdam, waar bijna 200 vluchtelingen wachten op een nieuwe toekomst.

Griekse gevangenis

Wat begon als een ontroerend liefdesverhaal voelt voor de twee nu als een nachtmerrie. Vijf jaar geleden gaf Mollee in Jemen stiekem een briefje met haar telefoonnummer aan die leuke jongen van de pizzahut. Iets dat je als vrouw in Jemen absoluut niet mag doen, zeker niet omdat deze jongen, Mohammed, een vluchteling uit Eritrea is. Een relatie met een Afrikaan, dat is een doodzonde. Daarom vertrok Mohammed een jaar later naar Europa om in Griekenland terecht te komen. ‘Ik kan bijna niet praten over de Griekse gevangenissen. Ze zijn zo walgelijk en smerig,’ zegt hij.

Uiteindelijk wist Mohammed de Griekse wet te omzeilen. Hij ging op een olijfboerderij werken en huurde een kamer. Toen kon Mollee hem achterna reizen. Via een Egyptische tussenpersoon waar ze €3000, – voor betaalde, werd ze Jemen uitgesmokkeld. Als vrouw kom je dat land zonder man niet uit.

In Nederland

Via Frankrijk kwamen ze vervolgens in 2012 in Nederland terecht, waar de asielprocedure begon in Ter Apel. Daarna volgden asielzoekerscentra (AZC) in Wageningen, Arnhem en Zevenaar. Mollee was al een aantal maanden zwanger toen ze in Wageningen haar baby verloor. Na een operatie werd ze door het ziekenhuis gelijk weer op straat gezet, want als vluchteling heb je alleen recht op noodzakelijke medische hulp.

Langzaam kreeg het stel door alle verhuizingen de hoop dat ze wel eens zouden mogen blijven. Een ongegronde hoop, want na een dag lang verhoord te zijn in Zevenaar, bleek dat de IND hun verhaal niet geloofde. Het kon niet zo zijn dat Mollee niet meer terug kon naar Jemen. Terwijl zoals Mollee zegt ‘iedereen op internet kan opzoeken dat er in Jemen een wet is dat je als vrouw niet zomaar met een buitenlander mag trouwen. Deze relatie betekent mijn dood. Mijn familie accepteert me niet meer.’ Ook Mohammed zou naar eigen zeggen een terugkeer naar Eritrea niet overleven. Hij is al sinds 2000 als dienstweigeraar op de vlucht voor het regime in dat land.

Warme maaltijden

Na Zevenaar ondernamen ze een poging om naar het Verenigd Koninkrijk te gaan, waar ze in detentie terecht kwamen. ‘Het was dan wel een gevangenis, maar we waren vrij om rond te lopen. We mochten onze eigen telefoons gebruiken, er waren recreatievoorzieningen en we kregen goed te eten. Warme maaltijden!’

De Europese wetgeving is echter zo dat je als vluchteling altijd terug gestuurd wordt naar het eerste land waar je in Europa asiel hebt aangevraagd. Alle Europese landen behalve Griekenland, daar zijn de omstandigheden te schrijnend, doen mee aan dit zogenaamde Dublinverdrag. Zo komen Mohammed en Mollee na een paar weken weer aan op Schiphol. In een detentiecentrum waar om negen uur ’s avonds de deuren van je cel op slot gaan en iedere twee uur door een luikje gekeken wordt of je nog leeft. Eigen telefoons zijn verboden en internet mag alleen gebruikt worden om nieuwspagina’s te bekijken. Het eten is iedere dag precies dezelfde koude hap. ‘Een manier om je gek te maken,’ zegt Mohammed.

Na twee maanden blijkt dat Mohammed ziek is. Daarbij komt dat de rechter oordeelt dat de Dienst Terugkeer en Vertrek fouten heeft gemaakt en ze onterecht vastzitten. Weer aan hun lot overgelaten, komen ze in de Amsterdamse vluchtflat terecht en uiteindelijk op de Weteringschans.

Spijt

De twee maken dagelijks ruzie. Mollee verwijt Mohammed dat hij haar ooit mee heeft genomen. Als je ze vraagt of ze het anders hadden gedaan als ze dit geweten hadden zegt Mohammed ‘Ik had haar misschien niet moeten meenemen. Mollee komt uit een welvarend gezin in Jemen. Hier wordt er soms gevochten om eten en daardoor eet ze nauwelijks nog. Ze huilt heel erg veel.’ Mollee weet eigenlijk niet of ze haar telefoonnummer wel had moeten geven. Toch wil en kan ze niet terug naar Jemen. ‘Ik wilde niet in een burka lopen, uitgehuwelijkt worden, gedwongen seks hebben en onderdrukt worden. In Nederland zijn vrouwen vrij om lief te hebben.’

Hoewel Mohammed en Mollee heel blij zijn met de nieuwe locatie, hebben ze totaal geen privacy. De bewoners zijn op land van herkomst ingedeeld over het gebouw. Overal staan bedden en liggen matrassen waar mensen op hangen of slapen. De bewoners zijn ondanks de ruzies die er af en toe plaatsvinden een hechte club geworden en proberen samen een leefbare situatie te creëren. Volgens Jonneke Van Wierst, een journaliste die al lang met het onderwerp vreemdelingendetentie bezig is en zich ook heeft verdiept in het dossier van Mollee, staat de groep door samen te blijven sterker.

Administratieve aangelegenheid

Van Wierst: ‘In het Nederlandse asielbeleid is er weinig aandacht voor de persoon. Dit in tegenstelling tot een land als Zweden waar asielzoekers een persoonlijke begeleidingscoach krijgen. Vreemdelingendetentie zou een administratieve aangelegenheid moeten zijn en geen strafrechtelijke.’

Vreemdelingen komen in Nederland in detentie terecht als ze beschikbaar moeten zijn voor vertrek en er een kans bestaat dat ze uit het zicht verdwijnen. In de basis heeft deze maatregel een administratief karakter. In de praktijk komen mensen in een detentieregime terecht, zoals blijkt uit het Advies Vreemdelingenbewaring van de Raad voor Strafrechtstoepassing.

Als het binnen zes maanden niet gelukt is om iemand terug te sturen naar het land van herkomst, omdat bijvoorbeeld dat land de burger niet wil terugnemen, wordt diegene met een dagkaart voor het openbaar vervoer op straat gezet. Met als doel dat ze zelf het land verlaten. Iets wat zelden lukt en als ze dan weer opgepakt worden, gaan er zes nieuwe maanden in. Het zogenoemde ‘klinkeren’. Hierdoor belanden sommige mensen meer dan tien keer in de cel.

Positieve bejegening

In navolging op de toekomstvisie van Teeven maakte het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) een rapport over de werking van de tenuitvoerlegging van vreemdelingenbewaring in Nederland. Daarin staat onder andere: ‘Ingeslotenen die de detentie rechtvaardig vinden zijn beter op de hoogte van, en positiever over, de mogelijkheden op het gebied van terugkeerondersteuning.’ In de beleidsreactie op het onderzoek zegt Teeven dat hij in de uitkomsten een bevestiging ziet van de beleidslijn van Dienst Justitiële Inrichting (DJI) om in het kader van de tenuitvoerlegging van de vreemdelingendetentie te investeren in een positieve bejegening van de ingeslotenen.

Uit een onderzoek van de in Australië gevestigde ‘International Detention Coalition’ bleek al eerder dat het meedenken met mensen en het bieden van alternatieven leidt tot een hoger terugkeerpercentage van asielzoekers. Ook geeft het onderzoek aan dat alternatieven vaak minder kosten, detentie onnodige schade aanricht bij de gedetineerde en niet productief is bij het bereiken van een oplossing op de lange termijn.

Positieve bejegening, persoonlijke aandacht en minder vreemdelingen in detentie. Wellicht maatregelen waardoor de toekomstdroom van mensen als Mollee en Mohammed om ‘gewoon een beetje een normaal leven te leiden’ uit zou kunnen komen.

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) wordt in de Tweede Kamer flink gediscussieerd over de plannen die het kabinet heeft gepresenteerd tijdens Prinsjesdag. We weten dat regeren compromissen sluiten is, maar sluit de Miljoenennota nog aan bij de verkiezingsprogramma’s van de VVD en de PvdA van 2012? Nu het regeerakkoord omgezet is in de Miljoenennota en begrotingen, worden de coalitiepartners hard aangevallen. Niet alleen door politieke tegenstanders, ook binnen eigen gelederen lopen de gemoederen hoog op. In verschillende peilingen zouden beide partijen veel zetels verliezen als er nu verkiezingen zijn. De deur van het PvdA-kantoor in Amsterdam werd vorig weekend beklad met de leus ‘hier is je participatie’. Hoeveel maken de VVD en PvdA nog waar van hun verkiezingsprogramma’s uit 2012 als je deze naast de op Prinsjesdag gepresenteerde plannen legt? Een paar punten op een rijtje.

ANALYSE –

Onderwijs

‘Wat de PvdA betreft maken politiek en onderwijs afspraken waarin ambitie en mogelijkheden bij elkaar worden gebracht,’ staat in het verkiezingsprogramma van de partij. Dat is precies wat er nu gebeuren moet, want er ligt een onderwijsakkoord op tafel waarvan nog veel afspraken uitgewerkt moeten worden. De grootste vakbond van het onderwijs, de Algemene Onderwijsbond, heeft het akkoord nog niet ondertekend.

De VVD hield in haar verkiezingsprogramma nog vast aan de nullijn voor lerarensalarissen, bonussen voor goed presenteerde docenten en ‘de ingezette hervormingen van het speciale onderwijs doorzetten’. Precies het tegenovergestelde van waar de PvdA voor stond en daarnaast wilde de partij van Samsom dat de 1040-urennorm werd geschrapt. Er waren ook gemeenschappelijke doelen zoals het sociale leenstelsel voor HBO- en WO-studenten en het stimuleren van technische opleidingen en deze vinden nu doorgang in het akkoord.

Wat betreft de meningsverschillen; de 1040-urennorm is van tafel, waardoor scholen hun eigen tijd kunnen indelen. De nullijn blijft tot 2015 van kracht, maar vervalt daarna en het begrote geld van 2015 kan eventueel al verschoven worden naar komend jaar. Dit houdt wel in dat er over twee jaar minder geld beschikbaar is. Prestatiebeloningen zijn van de baan en helaas voor het speciale onderwijs gaan de bezuinigingen gewoon door. Wel nog even afwachten tot alle puntjes op de i staan.

Wonen

De woningmarkt moet opengebroken worden, dat stond zowel voor de VVD als de PvdA niet ter discussie. De vraag is alleen hoe? Lange tijd was het onbespreekbaar voor de VVD om te bezuinigen op de hypotheekrenteaftrek. In hun laatste verkiezingsprogramma bleek dat ze voor toekomstige kopers van een woning toch een ander plan hadden. De PvdA wilde de afbouw van de aftrek langzaam doorvoeren. Vanaf 2014 kunnen huizenbezitters met hogere inkomens stapsgewijs minder belasting aftrekken op hun hypotheek. Daarnaast zijn de hypotheekregels verscherpt, waardoor je na 2018 geen hogere hypotheek meer kan krijgen dan de waarde van je huis.

Voor huurders zijn er maatregelen genomen om scheefwonen tegen te gaan. Door een op inkomen gebaseerde huurverhoging door te voeren, betaal je als huurder meer zodra je meer inkomsten genereert. De PvdA was geen voorstander van het verkopen van sociale huurwoningen, want volgens hen moeten er genoeg betaalbare woningen voor de minima beschikbaar blijven. De VVD daarentegen wilde dat woningcorporaties huurwoningen gingen verkopen wat er volgens hen toe zou leiden dat ‘de corporatiesector flink zal inkrimpen’. In de miljoenennota is besloten om de verkoop van deze woningen makkelijker te maken, maar er is geen quotum vastgesteld van het aantal woningen dat een corporatie moet verkopen.

Voor ouders die hun kinderen een handje kunnen helpen bij het kopen van een woning is het de VVD gelukt om hen belastingvrij 100.000 euro te laten schenken.

Zorg

Een participatiemaatschappij is het ideaalbeeld van de regerende partijen, zo bleek uit de Troonrede. Wat de VVD betreft is dit participeren vooral van toepassing op de zorg. Want zoals ze in hun verkiezingsprogramma zeiden: ‘We zullen waar mogelijk een groter beroep moeten doen op de zelfredzaamheid van mensen’. De PvdA wilde veel zorg terugbrengen naar gemeenteniveau en ook de mantelzorger ontzien.

Hoewel er geen verplichting tot mantelzorg is, wordt er nu wel gezegd dat ‘Eén van de uitgangspunten van de hervormingen van de langdurige zorg is dat van mensen mag worden verwacht dat zij elkaar naar vermogen ondersteunen’. Verder zijn er wetsvoorstellen in behandeling om zorgtaken van landelijk niveau over te hevelen naar het takenpakket van gemeenten.

Werk

Eén van de grootste problemen tijdens de crisis is de toenemende werkeloosheid. De PvdA wilde de jongerenwerkeloosheid terug dringen en ouderen langer laten werken, maar de pensioenleeftijd zou in hun verkiezingsprogramma pas in 2017 omhoog gaan. Nu worden deze begrotingen in de miljoenennota al doorgevoerd in 2014. De VVD wilde voor de verkiezingen de werkeloosheidswet flink veranderen, maar de PvdA was hier geen voorstander van. De partijen zijn tot het compromis gekomen dat de duur van een WW uitkering verkort wordt van 38 naar 24 maanden en dat de sociale partners verantwoordelijk zijn voor de resterende 14 maanden.

In de verkiezingsprogramma’s van beide partijen werden zzp’ers bejubeld. Ze zouden ‘van onschatbare waarde’ zijn aldus de VVD en de PvdA omschreef ze als ‘de helden van de economie van de 21^ste eeuw’. Het was dan ook een grote schok voor ZZP Nederland toen de regering met voorstellen kwam om de zelfstandigenaftrek af te schaffen. In de miljoenennota hebben ze dit nu enigszins afgezwakt tot het inleveren van 300 miljoen euro.

Algemene politieke beschouwingen

Dit zijn een aantal punten waar de komende dagen over gesproken wordt tijdens de APB. Natuurlijk zijn er meer discussiepunten zoals het wel of niet aanschaffen van de JSF, waarover de PvdA nog steeds geen besluit lijkt te hebben genomen. De VVD die het toch niet voor elkaar heeft gekregen om de beloofde belastingverlaging door te voeren. Illegalen die straks strafbaar zijn als ze in Nederland verblijven. Allemaal beloftes die de partijen in het kader van regeren niet hebben kunnen waarmaken. Er breken spannende dagen aan voor het kabinet.

Als je Dio mag geloven is de hele politiek een broeinest van ellende, hij zou de bedenker van het woord complottheorie kunnen zijn. Ergens heeft hij gelijk. Hoe prachtig sommige delen van de stad ook zijn, er is daarnaast veel ellende te zien. In de vorm van nooit herstelde huizen en zwervers. Het is de jazzmuziek die de stad draaiende houdt, want daar komen de toeristen op af. De geschiedenis van de jazz stamt uit de tijd dat de slavernij werd afgeschaft in de Verenigde Staten. Er ontstond onder de donkere bevolking grote werkeloosheid, dit resulteerde in muzikale initiatieven om geld mee te verdienen.

Het is de muziek die het zuiden van de VS kleur geeft. Vanuit New Orleans is het een paar uur rijden naar de staat Mississippi, die je welkom heet als ‘Birthplace of America’s Music’. In deze staat ligt de stad Vicksburg, bekend om het National Military Park die de belegering van de stad herdenkt tijdens de Burgeroorlog. In 1863 werd hier een harde strijd geleverd tussen de Unionisten en de Confederates. De VS was indertijd nog opgedeeld in het Noorden en het Zuiden. Waar de Unionisten er één land van wilde maken, wilden de Confederates de staten zelf laten beslissen over hun rechtssysteem. Onder leiding van President Abraham Lincoln wonnen de Unionisten en werd het uiteindelijk de United States of America. Een grote rol in dit conflict speelde de slavernij. Werd die wel of niet toegestaan en in welke vorm, dat was de vraag.

Na de oorlog werd de slavernij afgeschaft en deze winst van Lincoln, die tot de Republikeinen behoorde, zorgde ervoor dat de donkere bevolking in grote meerderheid voor deze politieke stroming koos. Het Republikeinse gedachtegoed uit die tijd behoort nu meer toe aan de Democraten. Dat en de Democratische President Franklin Roosevelt (1933 -1945) zorgden ervoor dat deze bevolkingsgroep nu over het algemeen voor de Democraten kiest. Bluesmuziek, waar Mississippi de zogeheten geboortegrond voor is, is de voorloper van jazz en was een uitlaatklep om het zware leven op het platteland aan te kunnen. Het melancholische karakter van deze muziekstijl leende zich ook daarna nog om over de moeilijkheden in het leven te zingen. Armoede, racisme en politiek waren onder andere onderwerpen die centraal stonden. In het boek Roosevelt’s Blues analyseert Guido van Rijn verschillende bluesnummers die de tijd van deze President bezingen. Het was Roosevelt die een aanzet maakte voor gelijke rechten in de VS, met de wet tegen discriminatie bij het sollicitatieproces.

Inmiddels zijn we decennia verder en heeft de eerste gekleurde President een termijn uitgezeten. Voor een groot deel van de Amerikaanse bevolking een ongekende winst. Wie tijdens deze verkiezingen het ritme te pakken heeft, is nog niet duidelijk. Mag Obama zijn werk de komende vier jaar voortzetten of is de beurt nu aan Romney? Newsframe blijft het volgen. Nu nog vanuit het Republikeinsgezinde zuiden en vanaf volgende week verplaatsen we ons naar het noorden. Noord en zuid, een splitsing die anderhalve eeuw na de burgeroorlog nog steeds zichtbaar is.

Het onderwijs is in deze verkiezingen een belangrijk onderwerp voor zowel Obama als Romney. Niet verwonderlijk aangezien studentenleningen, met bedragen van in de biljoenen dollars, één van de hoogste schulden zijn tijdens de economische crisis. Studeren in de VS is duur en dat maakt dat je van goeden huize moet komen om je een studie te kunnen permitteren. Een andere optie is jezelf voorzien van een enorme lening. Lastig wordt het om deze lening terug te betalen als je met een diploma op zak geen of een onderbetaalde baan kan vinden. Deze omstandigheden maken dat veel jongeren niet gaan studeren. De Democraten willen het tij keren door studenten het geld terug te laten betalen op basis van hun inkomen en ze beloven hun een lage vaste rente. Daarnaast willen ze meer banen voor docenten creëren om de publieke scholen te versterken. Voor de Republikeinen ligt de oplossing juist in het privatiseren van de studentenleningen, geen overheidsbemoeienis in de schoolkeuze die ouders voor hun kinderen maken en minder macht voor de docentenvakbond. De meeste studenten kiezen voor het beleid van de Democraten. In ieder geval zo lang ze nog studeren, want dan sluit dat het beste aan op hun omstandigheden. Daarna is het voor sommigen aanlokkelijker om voor de Republikeinen te kiezen. ‘The American Dream’ draait tenslotte om je eigen succes.

Niet alleen het schoolsysteem laat zien dat gelijke kansen niet altijd opgaan, ook alle verschillende belangengroepen voor de presidentskandidaten tonen een duidelijke verdeling in de bevolking. Zo heb je onder andere Latinos, Asians, Jews en Women for Obama of Romney. Het zijn vooral de vrouwen die bij deze verkiezingen weer centraal staan. Zij zijn historisch gezien sneller geneigd om Democratisch te stemmen en daar wordt nu handig op ingespeeld door de Democraten. Eén van de eerste wetten die Obama tekende vier jaar geleden was er één voor gelijke rechten van vrouwen op de werkvloer. Iets waar Romney niet snel toe geneigd zou zijn en ook het Republikeinse standpunt over abortus doet het bij veel vrouwen niet goed. Reclamecampagnes waar de Democraten een beeld schetsen van een samenleving die terug gaat naar de jaren 50 als Romney aan de macht komt, moeten angst in boezemen bij vrouwen.

Bij winnen hoort verliezen en dat betekent dat ‘The American Dream’ naast grote winnaars ook een heleboel verliezers kent. Het wordt je niet makkelijker gemaakt als je kans van slagen in de maatschappij ook nog afhangt van je achtergrond en afkomst. Vier jaar nadat Obama een overwinning boekte met zijn boodschap over ‘Hope and Change’, waarmee hij meer eenheid in de bevolking van de VS wilde bewerkstelligen, lijken de verschillen nog steeds erg groot. Is één presidentstermijn simpelweg niet genoeg om dit te realiseren en krijgt Obama na vanavond het voordeel van de twijfel of willen Amerikanen een andere koers gaan varen en kiezen ze voor de zakenman Romney om de economie te redden. In de peilingen zitten de heren elkaar nog op de hielen en dat belooft een lange verkiezingsnacht te worden.